Weert en omgeving

Introductie Natuur in Weert en omgeving.
Op onderstaande tabel zie je een overzicht van de door mij bezochte natuurgebieden. Deze kun je aanklikken.
Woorden in de berichten die rood gekleurd zijn, verwijzen naar een onderwerp. Als je daar op klikt kom je in dat bericht terecht. Door links bovenaan het scherm op het pijltje te klikken, ga je weer terug naar het vorige bericht.

"De huidige gemeente Weert en omgeving was in oude tijden voor ¾ omringd door woeste gronden, plassen en moerasgebieden. Het "eiland van Weert" kon toen ook alleen maar bereikt worden via hoger gelegen zandruggen (een overblijfsel uit de ijstijd), die in de moerassige gebieden lagen." (Bron: Stan Smeets, in "Andermaal Altweert").
Volledige tekst >>

Select language

Volgers


Posts tonen met het label waterbuffer. Alle posts tonen
Posts tonen met het label waterbuffer. Alle posts tonen

dinsdag 9 februari 2021

Heijkersbroek 2021

September vorig jaar ben ik naar aanleiding van een bericht over de geplande werkzaamheden in het Heijkersbroek , naar Ell getogen om eens te gaan kijken wat er precies stond te gebeuren.

Het doel van de werkzaamheden was om er een klimaatbuffer aan te leggen. Door de aanleg van een waterbuffer wordt  water als reserve voor droogteperiodes vast gehouden en bij een regenpiek, is het ook de bedoeling om water vast te houden, maar dan om overlast elders te verminderen of zelfs te voorkomen. Het water stroomt dus niet meer ongehinderd van het Heijkersbroek in de Tungelroyse beek of andersom.
 
Geplande werkzaamheden in september 2020

De werkzaamheden zijn nu nagenoeg afgesloten. Na de overvloedige regenval van de afgelopen maand was een bezoekje aan het Heijkersbroek een mooie gelegenheid, om eens te gaan kijken wat het resultaat van zo'n buffer is. Om een goed beeld te krijgen wat er nou precies veranderd is, moet je zeker eens even terugkijken naar de post Heijkersbroek 2020. Daar kun je namelijk zien  hoe het in september was; een leuk wandelgebied, maar met eentonige bospercelen, grote droogte, ruige vergetatie en woekeraars als bijvoorbeeld braamstruiken.

.

Het eerst wat ik bij aankomst zag, was dat gelukkig de massale wilgengroei die ik in september in de Waerbrookskoel zag, is verwijderd. Die weelderige wilgengroei zou namelijk zeker ten koste gaan van kwetsbare plantjes als o.a. Kleine zonnedauw, Teer guichelheil en Klokjesgentiaan. Plantjes die je daar kunt aantreffen. Zou iemand van de Bosgroep misschien mijn post gelezen hebben?......  Wat er verder nog op de Waersbrookskoel is gebeurd, heb ik niet gezien. Dat is iets voor een volgend bezoekje. Wat me vooral echter opviel was hoe drassig het op het lager gelegen  gedeelte was en dat is prima. Gelukkig is er nog een hoger gelegen gedeelte, zodat de ezeltjes  ook kunnen grazen zonder natte voeten te krijgen.

Gebiedseigen kwel- en regenwater kan niet wegstromen naar de ontwateringssloten
Er is aan de zuidoost kant  ruim 2 ha. populieren en opslag van wilg gekapt en de voedselrijke bovenlaag is verwijderd tot op de minerale bodemlaag en afgevoerd. De niet kaprijpe populieren die je op de achtergrond ziet,  zullen waarschijnlijk te zijner tijd gekapt worden, of waarschijnlijk al eerder het loodje leggen, als het gebied (zoals gepland)  te nat blijft.  Er is om deze plek verder nog een lage aarden wal aangelegd, zodat regen- en kwelwater vastgehouden worden en  instroom van gebiedsvreemd  en voedselrijk water voorkomen wordt. Het raster dat je ziet, is aangelegd om straks begrazing mogelijk te maken als het gebied droog staat.

Op meerdere plaatsen zullen bospercelen nog gekapt worden en in het najaar is  herplant van nieuw bos met inheemse soorten gepland.  

 
 Zijsloten naar de hoofdwatergang zijn gedempt en er zijn dammen aangelegd om het water zo lang mogelijk in het gebied te houden.De 2 grote paden die door de werkzaamheden kapot gereden zijn, zullen nog opgeknapt moeten worden, want zoals je ziet zijn die na de overvloedige regen van de afgelopen maand nagenoeg onbegaanbaar geworden.
De hoofdwatergang, die bij mijn vorig bezoek kurkdroog stond en compleet dichtgegroeid was, is opgeschoond, zodat bij piekbuien nog steeds water afgevoerd kan worden, maar door de aanleg van een stuw wordt het water langer vastgehouden. Zo wordt voorkomen dat de Tungelroyse beek verder stroomafwaarts niet voor (of in elk geval minder) wateroverlast zorgt. Zoals je ziet op de laatste foto is de waterstand van de beek erg hoog, maar nog beheersbaar.

In de post van september vorig jaar heb ik deze foto's geplaatst zodat je kon zien  hoe de situatie daar toen was. De hoofdwatergang (foto links) die moet zorgen voor de waterafvoer naar de Tungelroyse beek, stond toen nagenoeg droog en was volledig dicht gegroeid. Het Witbosven (foto rechts), het van oorsprong laagst gelegen perceel, was overwoekerd met ruige vegetatie, bomen en struiken en het was er toen overal kurkdroog. Hoe anders is het nu na de werkzaamheden van de afgelopen tijd.

Water uit het Witbosven en de hoofdwatergang kan niet instromen vanwege een lage zandwal
 De dichte vegetatie van bramen, brandnetels e.d., bomen en struiken en de overgebleven houtopstanden zijn verwijderd. Daarna is de voedselrijke bovenlaag samen met bladafval en jarenlange opeenhoping van afgestorven planten verwijderd. Het vrijgekomen materiaal is deels gebruikt om de sloten en zijsloten te dempen. Om een drassig gebiedje te creëren is meer grond weggegraven.  Om het ca. 750 m2 grote gebied is vervolgens een lage aarden wal gelegd. Dit om te voorkomen dat gebiedsvreemd water via de hoofdwatergang (op bovenstaande foto goed te zien)  instroomt, maar vooral om het kwel- en regenwater binnen het gebied vast te houden. Het ziet er momenteel nog een beetje "triest" uit, maar ik ben reuze benieuwd hoe dit er over enige tijd gaat uitzien.
Om het toekomstige drassige gebied goed te kunnen bekijken, is er voor de wandelaars een vlonderpad aangelegd.
 
Hoge waterstand van de Tungelroyse beek

Meerdere lager gelegen gedeeltes staan nu ook onder water en in de directe omgeving van de Tungelroyse beek zijn ook gedeeltes van het broek onder water komen te staan. Dit heeft echter grotendeels te maken met de hoge waterstand van de beek.

Voor zover ik het nu kan overzien, zal deze ingreep zeker een verrijking voor het voormalige grotendeels eentonig beplante gebied zijn. Zoals het er nu bij ligt, nodigt het echter ook nog niet echt uit om er naar toe te gaan. Het resultaat van deze ingreep zal pas later in het jaar  te zien zijn. Tot zo lang zullen we dus nog even geduld moeten hebben.  

zondag 30 december 2012

Weerterbos, Waterbos

Op veel plekken in Nederland hebben natuurlijke klimaatbuffers de afgelopen dagen hun werk gedaan: vasthouden en opvangen van (regen)water. Klimaatbuffers kosten miljoenen euro’s, maar ze kunnen ook geld opleveren. Zo kan het langer vasthouden van water in de waterbuffers bijvoorbeeld voordelen hebben voor de economie (voldoende water voor stad, landbouw en industrie), het leefklimaat (verkoeling tijdens hete zomers, lager fijnstofgehalte, recreatie), veiligheid (voorkomen van wateroverlast en overstromingen stroomafwaarts) en voor de natuur (o.a. herstel natuurlijke vegetatiestructuur en behoud van biodiversiteit).

Lange tijd is het snel afvoeren van rivierwater gezien als de beste aanpak om wateroverlast het hoofd te kunnen bieden. Sinds kort denken we juist het tegenovergestelde: geleidelijk afvoeren van water door het langer vast te houden bij de brongebieden, evenals ruimte geven aan het water in de (nieuwe) natuur.
Het Weerterbos, dat tot het stroomgebied van de Maas behoort, is zo’n brongebied.
Hoog tijd dus om eens te gaan kijken of het Weerterbos ook haar steentje heeft bijgedragen.

Retentiebekken 't "Krieëtje" gezien vanaf de Grasdijk (achter Daatjeshoeve)
Het Weerterbos was, vanwege zijn ligging in een laagte, oorspronkelijk een moerasbos. Het was in de 18de eeuw nog één geheel met de Groote Peel, Deurnsche Peel en Mariapeel. De ontginning in de 19e en 20e eeuw heeft geleid tot een sterke ontwatering, waardoor het Weerterbos verdroogde.
Door Stng. het Limburgs Landschap wordt weer getracht terug te keren naar het oorspronkelijke moerasbos.

Achterste Hout/ Grootven
Door de aanleg van waterbuffers, de aanleg van stuwen en ontwateringsloten geheel of gedeeltelijk te dempen kunnen de doorstroommoerassen en vennen zich herstellen en wordt het waterbergend vermogen vergroot.

Deze ‘natuurlijke sponsen’ houden water vast tijdens zware regenbuien, om het tijdens droge perioden langzaam weg te laten stromen. Dit voor- komt overlast in natte perioden en verdroging in droge tijden. Een natuurlijke klimaatbuffer die twee kanten op werkt! Als je in het Weerterbos water langer vasthoudt zullen er benedenstroom minder problemen met wateroverlast optreden. Dit effect is echter nog vrij beperkt en het werkt eigenlijk nog alleen in het gebied zelf... Het is nu meer een voor- beeld van ‘vasthouden aan de bron’. Pas als je het op grote schaal toepast, werkt het ook benedenstrooms.

Zie ook : Vernatting Weerterbos. , Weerterbos ingericht als klimaatbos. en Vennen in het Weerterbos.

Koolespeelke

donderdag 22 november 2012

De avond valt in het Weerterbos.

Dit is een beeld dat men steeds meer in het Weerterbos zal aantreffen. Het Weerterbos ligt in een laagte en is van oorsprong een moerasbos, maar is sinds begin 20e eeuw ontwaterd en bestaat voor een groot deel uit aangeplant (dennen)bos. Het huidige bos wordt omgezet in meer natuurlijk bos en de wateraf- en -toevoer wordt aangepast. Zo ontstaat een natuurlijke spons die water vast houdt in natte tijden en langer water levert in droge periodes. Dit wordt vernatting genoemd. Het waterbergend vermogen van het Weerterbos wordt hersteld en een natuurlijker bos komt tot ontwikkeling.

Het project startte in 2007 en naar verwachting is het in 2012 klaar. In het Weerterbos werkt ARK samen met Waterschap Peel en Maasvallei, provincie Limburg en het Limburgs Landschap.

Naast de terugkeer van het edelhert wordt in het Weerterbos hard gewerkt aan het creëren van een klimaatbuffer door het vergroten van het vermogen van het bos om water langer vast te houden. Ook worden grote waterbuffers aangelegd aan de rand van het bos, ter hoogte van de Laarderheide en bij In den Vloet. Met het verkregen zand wordt een ecoduct over de autosnelweg en spoorweg aangelegd en dat alles zorgt straks voor een uniek aaneengesloten gebied; het grensoverschrijdende Kempen~Broek.

woensdag 21 november 2012

De Grashut


In het noordwesten van het Weerterbos ligt een voormalige grote landbouwenclave omringd door bossen, die de Grashut wordt genoemd. Hier lag namelijk oorspronkelijk de Grashut, een boerderij waarvan de geschiedenis terug gaat tot de ontginningen in het begin van de negentiende eeuw.


Nadat de Grashut door Het Limburgs Landschap was aangekocht, werd die in 2006 gesloopt. Daarvoor in de plaats kwam een uitkijktoren, die in april 2008 officieel werd geopend. Het is het centrum van een omrasterd (tijdelijk?) leefgebied voor edelherten. In september en oktober zijn er tijdens de bronst doordeweekse avondexcursies en in het weekend ook nog in de vroege ochtenden. Vanaf o.a. deze uitkijktoren is het mogelijk om edelherten te spotten.

Historische kaart van 1898 met de voormalige landbouw-enclave Grashut

Grashut vanaf de uitkijktoren in februari 2010

In een groot gedeelte van de "Grashut" is de afgelopen 2 jaar de voedselrijke bovenlaag afgegraven en afgevoerd. Door het afgraven van de voedselrijke grond ontstaan weer schrale bodems die zich ontwikkelen tot een natuurlijk landschap van vennen, moeras en heischrale velden. De ontginning in de 19e en 20e eeuw heeft geleid tot een sterke ontwatering, waardoor het Weerterbos verdroogde.

Grashut vanaf de uitkijktoren in september 2012

Door Stichting het Limburgse Landschap en een aantal andere instanties zoals Waterschap, wordt weer getracht terug te keren naar het oorspronkelijke natuurgebied. Door herstel van de vennen en het verkleinen van de drainerende werking en afvoersnelheid van hoofdwateringen, zoals de Oude Graaf, wordt weer gezorgd voor een sponswerking en daardoor ook bufferende werking. Het waterbergend vermogen van het Weerterbos wordt zo hersteld en een natuurlijker bos komt tot ontwikkeling. Een gebied waar onder andere het edelhert zich thuis moet gaan voelen. In april volgend jaar zal er ook een kleine kudde Exmoorpony’s losgelaten worden.

Blogarchief